Praca badawcza realizowana w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej
2007‐2013 Republika Czeska ‐ Rzeczpospolita Polska
Opis projektu
Zanieczyszczenia powietrza w obszarze pogranicza PL‐CZ należą do najwyższych w Europie jednocześnie brak jest wspólnej, opartej o jednolite założenia metodyczne informacji o ich rozkładzie i przebiegu po obu stronach granicy. Celem projektu jest utworzenie regionalnego systemu informacji o jakości powietrza w regionie śląsko‐morawskim ze szczególnym uwzględnieniem pyłu zawieszonego. Do podjęcia realizacji projektu skłania fakt, że w strefach tego regionu nie są dotrzymywane obowiązujące standardy jakości powietrza, a występujące szczególnie w chłodnej porze roku epizody wysokich stężeń zanieczyszczeń są niebezpieczne dla zdrowia ludzi. Jest to spowodowane emisją zanieczyszczeń z licznych źródeł komunalnych, przemysłowych i komunikacyjnych usytuowanych w silnie uprzemysłowionym obszarze tego regionu. Dla diagnozy sytuacji i określenia wpływu poszczególnych źródeł emisji na pole ich stężeń wykorzystany zostanie opracowany przez zespół specjalistów z VSB w Ostrawie matematyczny model rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, weryfikowany modelem stosowanym w Polsce. W ramach projektu oba modele zostaną rozszerzone na cały obszar pogranicza z uwzględnieniem rozprzestrzeniania się drobnych i ultradrobnych cząstek, odpowiedzialnych między innymi za wzrost ryzyka zachorowalności na choroby układu oddechowego i naczyniowo‐krążeniowego. Do realizacji celu konieczne będzie stworzenie bazy informacji dla potrzeb prognozowania i weryfikacji modeli jakości powietrza takie jak źródła emisji zanieczyszczeń pyłowych po obu stronach granicy oraz niezbędne dane geograficzne (GIS) i meteorologiczne. Planuje się organizację wspólnych pomiarów w celu kalibracji modeli. Dzięki tym działaniom możliwa będzie ocena transgranicznego transportu zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. Kolejnym etapem będzie adaptacja modelu eksploracji danych do prognozowania epizodów wysokich stężeń zanieczyszczeń w regionie śląsko‐morawskim Pogranicza Pl‐Cz. Efektem projektu będzie opracowanie systemu informacji internetowej i elektronicznej o jakości powietrza dla tego regionu dla potrzeb zarządzania środowiskiem i dla społeczności lokalnej.
Cel projektu
Celem projektu jest utworzenie regionalnego systemu informacji o jakości powietrza w rejonie Pogranicza Polsko‐Czeskiego ze szczególnym uwzględnieniem zanieczyszczeń PM różnej frakcji. Budowa wspólnej platformy metodycznej do oceny jakości powietrza w obszarze pogranicza umożliwi ocenę transgranicznego transportu zanieczyszczeń, natomiast możliwość prognozowania epizodów wysokich stężeń zanieczyszczeń w regionach przygranicznych przyczyni się do poprawy warunków życia ludności z tych obszarów.
Projekt POWT RCZ‐RP 2007‐2013 pt. System informacji o jakości powietrza na obszarze Pogranicza Polsko‐Czeskiego w rejonie Śląska i Moraw (Air‐Silesia) nr CZ.3.22/1.2.00/09.01610/1
Grupy docelowe projektu
Grupami docelowymi projektu będą: administracja rządowa i samorządowa szczebla regionalnego obszarów pogranicza, organizacje społeczne proekologiczne, społeczność lokalna (samorządy lokalne i regionalne takie jak: urzędy gmin przygranicznych oraz wydziały zdrowia obszaru oddziaływania, administracja uzdrowiska Ustroń, miasto Wisła).
Dodatkowo system wspólnej informacji o jakości powietrza w rejonie pogranicza PL_CZ może spełniać pomocniczą funkcję w zarządzaniu środowiskiem i wzbogacać Państwowy Monitoring Środowiska na tym terenie. W tym znaczeniu może on być użyteczny dla Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska a także Śląskiego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach. Rezultaty projektu przyczynią się do wzrostu świadomości ekologicznej mieszkańców pogranicza, szczególnie w zakresie zagrożeń zdrowotnych powodowanych zanieczyszczeniami powietrza. Dzięki stałej informacji o stanie zanieczyszczeń powietrza jednostki administracji będą mogły wywierać wpływ na zakłady przemysłowe emitujące te zanieczyszczenia i kształtować politykę ekologiczną regionu, dzięki temu wpływać na poprawę jakości życia mieszkańców. W wyniku realizacji projektu nastąpi transfer wiedzy i doświadczeń między instytucjami naukowymi polskimi i czeskimi.
Zadania projektu
- Inwentaryzacja i charakterystyka źródeł emisji zanieczyszczeń pyłowych.
- Implementacja czeskiego modelu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń pyłem ADMOSS na cały obszar regionu z uwzględnieniem drobnych i ultradrobnych cząsteczek.
- Stworzenie i eksploatacja wspólnej stacji monitoringu jakości powietrza ze szczególnym uwzględnieniem zanieczyszczeń pyłowych w obszarze granicznym PL‐CZ.
- Ocena transgranicznego transportu zanieczyszczeń między Republiką Czeską a Polską.
- Testowanie i weryfikacja rozszerzonego modelu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń ADMOSS.
- Adaptacja modelu eksploracji danych do prognozowania epizodów wysokich stężeń zanieczyszczeń w regionach przygranicznych Polski i Czech ( Górny Śląsk – Północne Morawy – Euroregion Śląsk).
- Wizualizacja kształtowania się zagrożeń pyłowych w Euroregionie Śląskim w oparciu o rzeczywiste dane meteorologiczne.
Partnerzy
Republika Czeska
- Instytut Zdrowia Publicznego z siedzibą w Ostrawie (koordynator)
- VSB Uniwersytet Techniczny w Ostrawie
- Czeski Instytut Hyrdometeorologiczny, oddział w Ostrawie
Polska
- Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
- Główny Instytut Górnictwa
- Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN
Czas trwania: 36 miesięcy
AIR SILESIA - System informacji o jakości powietrza - www.air-silesia.eu
Projekt POWT RCZ‐RP 2007‐2013 pt. System informacji o jakości powietrza na obszarze Pogranicza Polsko‐Czeskiego w rejonie Śląska i Moraw (Air‐Silesia) nr CZ.3.22/1.2.00/09.01610/1
