poniedziałek, 20 grudnia 2021 07:43

Kampania Pomiarowa POLIMOS Zabrze-SMOG 2021

Rysunek 1. Mobilny lidar EMORAL zainstalowany na stacji pomiarowej IPIŚ-PAN w Zabrzu (foto: Krzysztof Klejnowski, IPIŚ PAN).

Zespół badawczy RS-Lab pod kierownictwem Iwony Stachlewskiej z Instytutu Geofizyki Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego (igf.fuw.edu.pl) w dniach 3-23 grudnia 2021 przebywa na kampanii pomiarowej w Zabrzu, mając za zadanie przeprowadzenie pomiarów smogu w ramach jednej z kampanii POLIMOS finansowanych przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA-ESTEC).

W tym celu mobilny Lidar EMORAL (Rysunek 1) został zainstalowany na stacji pomiarowej Instytutu Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk w Zabrzu kierowanej przez Krzysztofa Klejnowskiego (ipis.pan.pl).

Kampanię POLIMOS Zabrze-SMOG 2021 koordynuje Lucja Janicka, a uczestniczą Iwona Stachlewska oraz wolontariusze Rafał Fortuna i Patryk Poczta. Prace Zespołu IPIŚ-PAN koordynowane są przez Krzysztofa Klejnowskiego ze wsparciem Marianny Czaplickiej i Katarzyny Jaworek.

Pomiary początkowo były utrudnione ze względu na niesprzyjającą sytuację pogodową (opady śniegu i śniegu z deszczem związane z przesuwaniem się frontu atmosferycznego). Jednak 10 grudnia 2021 nastąpił przełom, pomiary lidarowe stały się możliwe, a bardzo niskie prędkości wiatru sprzyjały powstawaniu smogu (Rysunek 2). Znaczne zanieczyszczenie powietrza było obserwowane tuż przy powierzchni ziemi przy pomocy różnych czujników pomiarowych IPIŚ-PAN (Rysunek 1 – czerwony kolor czujników in-situ wskazuje na wysoki poziom zanieczyszczeń powietrza). Pomiary wykonane z użyciem lidaru EMORAL zapewniły dane o rozkładzie pionowym zanieczyszczeń.(Rysunek 3). Pomiary lidarowe prowadzone w trybie ciągłym.

 
Rysunek 2. Smog Zabrze 13 grudnia 2021 (foto: Krzysztof Klejnowski, IPIŚ PAN).   Rysunek 3. Bieżąca wizualizacja pomiarów lidarowych, lidar EMORAL 10 grudnia 2021 (foto: Rafał Fortuna UW).

 Wstępne analizy pomiarów lidarowych pokazały znaczne różnice w strukturze pionowej smogu w stosunku do smogu mierzonego w okresie zimowym w Krakowie czy Warszawie. Pomiary takie były wykonane lidarem EMORAL podczas Kampanii POLIMOS Kraków-SMOG 2018 zrealizowanej we współpracy z Jarosławem Nęckim i Mirosławem Zimnochem z Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie (agh.edu.pl). Badania w Krakowie zostaną powtórzone w styczniu 2022 roku. Z kolei smog w Warszawie obserwowany jest lidarami PollyXT i NARLa podczas regularnych pomiarów na stacji RS-Lab IGFUW w ramach rozproszonej europejskiej Infrastruktury Badawczej ACTRIS (actris.net).

 
Rysunek 4. Nocne pomiary lidarowe (widoczna wiązka laserowa wysyłana do atmosfery (foto: Łucja Janicka UW).   Rysunek 5. Nocne pomiary lidarowe wykonuje Koordynator Kampanii Lucja Janicka (foto: Iwona Stachlewska UW).

 

Podczas kampanii wykonano również unikatowy pomiar napływu frontu atmosferycznego i formujących się chmur w wysokiej rozdzielczości, pomiary te zostaną użyte w przyszłości do teoretycznych symulacji turbulencji w warstwie przyściennej prowadzonych na IGFUW przez Martę Wacławczyk.

Osoby zainteresowane pomiarami proszone są o kontakt z panią Łucją Janicką Koordynator Kampanii POLIMOS Zabrze-SMOG 2021.

Kontakt

Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk w Zabrzu

41-819 Zabrze, ul. M. Skłodowskiej-Curie 34
tel.: +48 32 271 64 81
tel.: +48 32 271 70 40
e-mail: ipis@ipispan.edu.pl
NIP: 648-000-67-20