Obecnie w Instytucie realizowane są następujące kierunki działalności:
W zakresie ochrony powietrza:
- oznaczanie składu fizyko-chemicznego pierwotnych i wtórnych aerozoli dla potrzeb oceny ich oddziaływania na zdrowie i środowisko,
- określanie wpływu zanieczyszczenia powietrza na zmiany klimatu,
- oznaczanie ilości i składu zanieczyszczeń emitowanych z instalacji przemysłowych i energetycznych, ze szczególnym uwzględnieniem substancji niebezpiecznych,
- badania właściwości chemicznych i fizyko-chemicznych substancji emitowanych do powietrza,
- wyznaczanie wskaźników emisji.
W zakresie ochrony wód:
- monitorowanie stanu środowiska wodnego, wód płynących i stojących, w pełnym zakresie wskaźników jakości wody i osadów dennych związkami biogennymi, metalami, zanieczyszczeniami organicznymi i tworzywami sztucznymi,
- rozwiązywanie problemów funkcjonowania antropogenicznych ekosystemów wodnych, z uwzględnieniem problemu eutrofizacji, zanieczyszczenia metalami, substancjami organicznymi i tworzywami sztucznymi,
- opracowanie koncepcji ochrony i wybór metod rekultywacji zbiorników wodnych,
- rozwiązywanie problemów funkcjonowanie oczyszczalni ścieków, z uwzględnieniem problemu obecności metali oraz innych zanieczyszczeń w ściekach oraz powstających osadach,
- operaty i pozwolenia wodnoprawne.
W zakresie ochrony powierzchni ziemi:
- badania właściwości fizyczno-chemicznych odpadów,
- określenie wpływu zanieczyszczeń punktowych i obszarowych, w tym składowisk odpadów na środowisko,
- możliwości unieszkodliwiania i odzysku odpadów z uwzględnieniem robót inżynierskich i rekultywacji,
- oceny odpadów górnictwa węglowego i innych stałych odpadów przemysłowych pod względem krótko- i długoterminowego oddziaływania na środowisko wraz z wytycznymi w zakresie
- ekologicznie bezpiecznego wykorzystania i składowania,
- zabezpieczenia środowiska przed ujemnym oddziaływaniem odpadów,
- opracowanie przyrodniczych i technicznych podstaw bezglebowej rekultywacji terenów poprzemysłowych takich jak:
- wyrobiska po odkrywkowej eksploatacji piasków podsadzkowych, żwirów, glin i iłów,
- zwałowisk odpadów górnictwa podziemnego węgla kamiennego - górniczych, przeróbczych, poflotacyjnych, niecek osiadania i osadników,
- zwałowisk odpadów związanych z wydobyciem i przeróbką rud cynku, ołowiu, żelaza,
- zwałowisk i osadników odpadów energetycznych,
- zwałowisk nadkładu towarzyszących kopalnictwu odkrywkowemu węgla brunatnego (Turów, Żary, Konin),
- zwałowisk i osadników towarzyszących produkcji sody (Mątwy),
- obszarów objętych przekształceniami chemicznymi gleb na skutek imisji zanieczyszczeń gazowych (SO2, NOx, E, WWA) oraz technogennych pyłów;
- badania form chemicznego związania metali w odpadach oraz innych próbkach środowiskowych z wykorzystaniem metod chemicznej ekstrakcji sekwencyjnej;
- badania dotyczące powstania technogennych anomalii magnetycznych i geochemicznych w układzie lokalnym i krajowym przy wykorzystaniu parametrów geomagnetycznych;
- badania podatności magnetycznej gleb jako wskaźnika skażenia terenu objętego działalnością przemysłową wraz z wykonaniem map rozkładu podatności magnetycznej,
- wykorzystanie energii odpadowej wód zrzutowych z energetyki oraz wód geotermalnych do podgrzewania gleb w celu prowadzenia produkcji roślinnej.
Przy współpracy z jednostkami gospodarczymi, biurami projektowymi oraz instytucjami administracji, Instytut realizuje prace badawczo - wdrożeniowe m.in. w zakresie:
- Monitoringu wybranych substancji zanieczyszczających w powietrzu (Hg, PM1, PM2.5, VOC, OC/EC), kalibracji i interkalibracji mierników.
- Wdrażania nowych technik monitorowania emisji i imisji substancji do atmosfery.
- Badań, pomiarów i ekspertyz dla potrzeb procesów inwestycyjnych i bieżącej działalności instalacji przemysłowych.
- Technologii ochrony poszczególnych elementów środowiska.
- Opracowania dokumentacji dla potrzeb decyzji środowiskowych dla instalacji.
- Badań stanu poszczególnych komponentów środowiska.
- Wytycznych w zakresie gospodarki odpadami.
- Kompleksowych ocen oddziaływania inwestycji na środowisko.
- Projektowania rekultywacji składowisk oraz terenów poprzemysłowych.
- Wpływu procesu rekultywacji ekosystemów limnicznych na jakość zasobów wodnych.
