Skład Komisji do Spraw Etyki w Nauce w kadencji 2023 - 2026:
Przewodniczący: Prof. dr hab. n. med. Andrzej Górski, czł. rzecz. PAN
Zastępca Przewodniczącego: Prof. dr hab. Osman Achmatowicz
Członkowie:
- Prof. dr hab. Barbara Bilińska, czł. koresp. PAN
- Prof. dr hab. n. med. Wojciech Fendler
- Prof. dr hab. Henryk Kozłowski, czł. rzecz. PAN (01.01.2023 – 17.05.2024)
- Prof. dr hab. Paweł Łuków
- Prof. dr hab. inż. Czesława Rosik-Dulewska, czł. rzecz. PAN
- Prof. dr hab. inż. Jan Szmidt (od 17.05.2024)
- Prof. dr hab. Józef Szudy, czł. rzecz. PAN
- Ks. prof. dr hab. Alfred Marek Wierzbicki
Komisja ds. Etyki w Nauce działa przy Polskiej Akademii Nauk. Jej członków wybiera Zgromadzenie Ogólne PAN spośród kandydatów zgłoszonych przez całe środowisko naukowe i akademickie.
Komisja wyraża opinie w sprawach dotyczących naruszeń zasad etyki w nauce przez pracowników uczelni, jednostek naukowych Akademii oraz instytutów badawczych (w szczególności w postępowaniach prowadzonych przez komisje dyscyplinarne).
Z własnej inicjatywy komisja może kierować sprawy do właściwych komisji dyscyplinarnych z zaleceniem przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego. Komisja upowszechnia też standardy etyki i rzetelności w badaniach naukowych.
Komisja opracowała kodeks etyki pracownika naukowego. Zebrała w nim zalecenia dotyczące m. in. postępowania z danymi naukowymi, procedurami badawczymi, praktykami wydawniczymi, recenzowaniem i opiniowaniem prac.
Opracowując Kodeks, Komisja uwzględniła propozycje zmian i sugestie przekazane przez szkoły wyższe, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz inne instytucje związane z nauką (m.in. KRASP i Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego). Jednym z kluczowych dokumentów referencyjnych był European Code of Conduct for Research Integrity (ALLEA).
Najbardziej istotne zmiany w nowym Kodeksie obejmują:
- Nową Preambułę, która stanowi deklarację przywiązania do ideałów i wartości (poszanowanie godności człowieka, wolność, równość, uczciwość, prawdomówność, rzetelność, dotrzymywanie zobowiązań) oraz ich znaczenia dla praktyki naukowej.
- Uwzględnienie nowych zagadnień etycznych, takich jak wykorzystanie narzędzi opartych na sztucznej inteligencji, oraz sprecyzowanie i aktualizacja części dotyczącej danych badawczych.
- Opracowanie zgodnie z obowiązującymi standardami międzynarodowymi części dotyczącej autorstwa i współautorstwa prac naukowych oraz kształcenia młodych kadr w nauce.
- Nowe opracowanie części dotyczącej konfliktów interesów, przy jednoczesnym zachowaniu dotychczasowych wymagań.
Kodeks jest dostępny do pobrania ze strony pan.pl
