Problematyka rekultywacji terenów poprzemysłowych była realizowana od samego początku w ramach jednej z 9 pracowni utworzonych w 1961 r. w Zakładzie Badań Naukowych Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego PAN, który był protoplastą obecnego IPIŚ PAN. W wyniku reorganizacji Zakładu Badań Naukowych GOP w marcu 1965 r. została utworzona Pracownia Zagospodarowania Terenów i Nieużytków Poprzemysłowych. W wyniku kolejnej reorganizacji Zakładu Badań Naukowych GOP w 1970 r. została utworzona Pracownia Zagospodarowania Terenów Poprzemysłowych, której kierownictwo objął ówczesny dr inż. Zygmunt Strzyszcz. Wraz z przekształceniem w 1975 r. Zakładu Badań Naukowych GOP w Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Pracownia Zagospodarowania Terenów Poprzemysłowych zostaje przekształcona w Zakład Rekultywacji Terenów Poprzemysłowych którym do roku 2013 kierował Prof. dr hab. Zygmunt Strzyszcz. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w. Zakład brał udział w realizacji dużego tematu "Bio-geochemiczne i fizyczne przemiany zanieczyszczeń i odpadów przemysłowych oraz ich interakcja ze środowiskiem" oraz prowadził rekultywację wyrobisk popiaskowych w kopalniach piasku „Szczakowa” i „Kotlarnia” oraz Centralnych Zwałowisk Odpadów górnictwa węgla kamiennego „Smolnica”, „Przezchlebie” i „Brzezinka”. W roku 1988 z inicjatywy Prof. Strzyszcza w Zakładzie rozpoczynają się, pionierskie w skali światowej badania nad wpływem depozycji zanieczyszczeń pyłowych na własności magnetyczne gleby. W latach 1993 – 1996 prowadzone są intensywne badania podatności magnetycznej gleb leśnych na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych Katowice, w wyniku czego powstają pierwsze w skali regionalnej mapy zanieczyszczeń magnetycznych gleb. Jednocześnie prowadzone są prace rekultywacyjne na na składowisku popiołów elektrownianych Elektrownia „Siersza”, kopalni piasku „Szczakowa” i na składowiskach odpadów chemicznych Inowrocławskich Zakładów Chemicznych „Soda Mątwy” S.A. W latach 1998 i 1999 następuje Intensyfikacja współpracy międzynarodowej w dziedzinie badań nad podatnością magnetyczną gleb, czego wynikiem jest powstanie konsorcjum MAGPROX i realizacja dużego projektu międzynarodowego w ramach 5 PR UE - „Screening and monitoring of anthropogenic pollution over Central Europe by using Magnetic Proxies (1999-2003)”. W ramach tego projektu zakupiony zostaje profesjonalny sprzęt do terenowych i laboratoryjnych pomiarów magnetycznych, powstaje mapa podatności magnetycznej gleb Europy Środkowej oraz wytworzona zostaje nowa aparatura do badań podatności magnetycznej „in situ” w układzie pionowym (magnetometr SM400 - patent nr 101 21 137). W kolejnych latach powstaje mapa podatności magnetycznej gleb Polski (2002) oraz, na zlecenie Saksońskiego Urzędu Krajowego do Spraw Środowiska i Geologii, mapa podatności gleb Saksonii (2003). Kolejne duże projekty międzynarodowe realizowane są w ramach 6 PR UE latach 2004 – 2005 SOWA (Integreted Soil and Wter Protection – Risk from Diffuse Pollution) i w latach 2005-2007 SAFEMANMIN (Safe Management of Mining Waste and Waste Facilities). W roku 2013 kierownictwo zakładem przejmuje Prof. dr hab. Tadeusz Magiera, w roku 2014 Zakład przekształca się w Zakład Magnetyzmu Środowiska i Rekultywacji. W latach 2013-2014 w Zakładzie realizowany był kolejny międzynarodowy projekt IMPACT (Development of integrated geophysical/geochemical methods of soil and groundwater pollution assessment and control in problematic areas) finansowany w ramach norweskiego mechanizmu finansowego. Efektem końcowym tego projektu było opracowanie wytycznych pomiarowych do wykorzystania metod magnetycznych w badaniach zanieczyszczeń glebowych, które zostały opublikowane w 2019 r. przez komitet Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO) jako międzynarodowa norma ISO 21226:2019 - ”Guideline for the screening of soil polluted with toxic elements using soil magnetometry".
