Projekt trwającyRozwój krajowej infrastruktury badawczej ACTRIS (Aerosols, Clouds and Trace Gases Research Infrastructure) współfinansowany przez Unię Europejską w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021‑2027 (FENG, Priorytet 2.4).
Opis projektu
ACTRIS-PL 2 to ogólnopolski projekt badawczo-inwestycyjny rozwijający nowoczesną infrastrukturę służącą do monitorowania i analizowania aerozoli, chmur oraz gazów śladowych w atmosferze realizowany przez konsorcjum ACTRIS-PL. Rozbudowa infrastruktury badawczej w Polsce ma na celu pełną integrację polskich stacji badawczych z paneuropejską infrastrukturą ACTRIS (Aerosols, Clouds and Trace Gases Research Infrastructure).
Projekt ACTRIS-PL 2, zgodnie z ideą funkcjonowania infrastruktury ACTRIS w Polsce, wspiera badania nad jakością powietrza, zmianami klimatu, zdrowiem publicznym oraz transformacją energetyczną. Infrastruktura obejmuje zarówno stacje stacjonarne, laboratoria, jak i platformy mobilne oraz systemy informatyczne wspierające przetwarzanie i udostępnianie danych w czasie rzeczywistym.
Zakres działań
- Rozbudowa i doposażenie 6 platform obserwacyjnych i eksploracyjnych (we Wrocławiu, Belsku, Zabrzu, Sosnowcu, Rzecinie, Raciborzu) w nowoczesną infrastrukturę badawczą do pomiarów aerozoli i chmur z wykorzystaniem technik teledetekcyjnych (remote sensing), a także do pomiarów aerozoli metodą in situ, wraz z analizą ich składu chemicznego.
- Rozbudowa Centrum Danych ACTRIS w WCSS.
- Rozwój kompetencji kadry w zakresie komercjalizacji badań, zarządzania danymi, analiz z wykorzystaniem nowych technologii AI.
Cele projektu
ACTRIS-PL 2 wzmacnia pozycję Polski w europejskiej przestrzeni badawczej i stanowi jedno z kluczowych narzędzi w realizacji założeń Europejskiego Zielonego Ładu, Krajowych Inteligentnych Specjalizacji (m.in. KIS 10) oraz nowej Dyrektywy UE 2024/2881 z dnia 23 października 2024 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (AAQD). Dzięki rozbudowanej infrastrukturze badawczej oraz współpracy z WCSS, dane gromadzone w ramach projektu będą dostępne online dla użytkowników niemal w czasie rzeczywistym.
Projekt ma na celu przede wszystkim:
- rozwój i integrację infrastruktury ACTRIS w Polsce z europejską siecią ACTRIS,
- dostarczanie wysokiej jakości danych środowiskowych o zmienności czasowej i przestrzennej aerozoli, chmur i gazów śladowych,
- rozwój badań nad wpływem krótkotrwałych składników atmosfery na klimat, zdrowie i funkcjonowanie ekosystemów,
- wspieranie samorządów, sektora publicznego i biznesu w podejmowaniu decyzji środowiskowych (DSS),
- zwiększenie dostępu do nowoczesnych narzędzi analitycznych i predykcyjnych dla nauki, administracji i przemysłu.
Grupy docelowe
Projekt jest skierowany do przedstawicieli środowiska naukowego, administracji publicznej, przedsiębiorców/SME, sektora zdrowia, a poprzez otwarty dostęp do danych będzie służył ogółowi społeczeństwa.
Budżet
Całkowita wartość projektu: 23 542 262,12 zł
Dofinansowanie UE (EFRR): 16 544 907,80 zł
Wkład własny partnerów: 5 099 354,32 zł
Okres realizacji projektu
01.04.2025 – 31.03.2029
Partnerzy konsorcjum
Konsorcjum ACTRIS-PL 2 tworzą wiodące polskie jednostki naukowe:
- Uniwersytet Wrocławski (UWr, Lider Konsorcjum),
- Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk (IGF PAN),
- Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk (IPIŚ PAN),
- Uniwersytet Śląski w Katowicach (UŚ),
- Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (UPP),
- Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – PIB (IMGW-PIB),
- Politechnika Wrocławska – Wrocławskie Centrum Sieciowo-Superkomputerowe (WCSS).
