Rozwój krajowej infrastruktury badawczej ACTRIS (Aerosols, Clouds and Trace Gases Research Infrastructure) współfinansowany przez Unię Europejską w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021‑2027 (FENG, Priorytet 2.4).
ACTRIS-PL 2 to ogólnopolski projekt badawczo-inwestycyjny rozwijający nowoczesną infrastrukturę służącą do monitorowania i analizowania aerozoli, chmur oraz gazów śladowych w atmosferze realizowany przez konsorcjum ACTRIS-PL. Rozbudowa infrastruktury badawczej w Polsce ma na celu pełną integrację polskich stacji badawczych z paneuropejską infrastrukturą ACTRIS (Aerosols, Clouds and Trace Gases Research Infrastructure).
Projekt ACTRIS-PL 2, zgodnie z ideą funkcjonowania infrastruktury ACTRIS w Polsce, wspiera badania nad jakością powietrza, zmianami klimatu, zdrowiem publicznym oraz transformacją energetyczną. Infrastruktura obejmuje zarówno stacje stacjonarne, laboratoria, jak i platformy mobilne oraz systemy informatyczne wspierające przetwarzanie i udostępnianie danych w czasie rzeczywistym.
ACTRIS-PL 2 wzmacnia pozycję Polski w europejskiej przestrzeni badawczej i stanowi jedno z kluczowych narzędzi w realizacji założeń Europejskiego Zielonego Ładu, Krajowych Inteligentnych Specjalizacji (m.in. KIS 10) oraz nowej Dyrektywy UE 2024/2881 z dnia 23 października 2024 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (AAQD). Dzięki rozbudowanej infrastrukturze badawczej oraz współpracy z WCSS, dane gromadzone w ramach projektu będą dostępne online dla użytkowników niemal w czasie rzeczywistym.
Projekt ma na celu przede wszystkim:
Projekt jest skierowany do przedstawicieli środowiska naukowego, administracji publicznej, przedsiębiorców/SME, sektora zdrowia, a poprzez otwarty dostęp do danych będzie służył ogółowi społeczeństwa.
Całkowita wartość projektu: 23 542 262,12 zł
Dofinansowanie UE (EFRR): 16 544 907,80 zł
Wkład własny partnerów: 5 099 354,32 zł
01.04.2025 – 31.03.2029
Konsorcjum ACTRIS-PL 2 tworzą wiodące polskie jednostki naukowe:
Udoskonalenie monitoringu wód powierzchniowych i osadów dennych w aspekcie zanieczyszczenia mikroplastikami i metalami ciężkimi, nr FESL.01.01-IZ.01-06E6/23
w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027
Priorytet 1 „Fundusze Europejskie na inteligentny rozwój”
Działanie 1.1 „B+R - organizacje badawcze”
Celem projektu jest stworzenie pierwszego w województwie śląskim laboratorium mikroskopii ramanowskiej, rozwój kadry naukowej oraz stworzenie narzędzi umożliwiających ocenę zanieczyszczenia środowiska metalami i plastikami na poziomie ultraśladowym.
Zadania w projekcie obejmują modernizację pomieszczeń laboratoryjnych oraz zakup specjalistycznej aparatury naukowo badawczej. W ramach projektu zostanie zakupiony najnowszej generacji spektrometr fluorescencji rentgenowskiej z całkowitym odbiciem promieniowania rentgenowskiego (TXRF) oraz mikroskop Ramana. Pozwoli to na prowadzenie szczegółowych badań, monitoring zawartości mikroplastików oraz metali ciężkich w środowisku wodnym, a tym samym wspomoże w tym zakresie pracę Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska i samorządów lokalnych.
Badania prowadzone z wykorzystaniem zakupionej aparatury badawczej będą podstawą dla stworzenia, a w przyszłości wdrożenia systemu monitorowania obecności mikroplastików i metali ciężkich w środowisku wodnym. Realizacja projektu zapewni dostęp do informacji o stanie wód powierzchniowych regionu. Umożliwi także wdrożenie procedur wczesnego reagowania na wystąpienie zagrożeń oraz usuwania ich skutków.
Okres realizacji: 01.05.2024 – 31.12.2025
Wartość projektu (całkowity koszt projektu): 2 502 698,77 zł
Wysokość wkładu Funduszy Europejskich: 1 885 073,12 zł
W roku 2023 powołane zostało decyzją Komisji Europejskiej konsorcjum, którego zdaniem jest prowadzenie prac na rzecz europejskiej infrastruktury badawczej aerozoli, chmur oraz gazów śladowych ACTRIS ERIC. ACTRIS (ang. Aerosol, Clouds and Trace Gases Research Infrastructure). Jest ono jednym z kluczowych elementów europejskiego systemu infrastruktur do badania środowiska. Polska w ramach ARCTIS ERIC reprezentowana jest przez konsorcjum ACTRIS – PL, w którego skład wchodzi Instytut Podstaw Inżynierii Polskiej Akademii Nauk wraz z siedmioma innymi instytucjami naukowymi. Polskie konsorcjum ACTRIS – PL, którego liderem jest Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk ma służyć budowaniu i udoskonalaniu stacji pomiarowych stacjonarnych oraz platform mobilnych, koordynacji, monitorowaniu i integracji rozproszonej infrastruktury badawczej do badania atmosfery i środowiska oraz tworzenia i udostępniania zbiorów danych o atmosferze.
Minister Nauki przyznał dofinansowanie dla konsorcjum ACTRIS-PL, w tym Instytutu Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk w ramach programu „Wsparcie udziału polskich zespołów naukowych w międzynarodowych projektach infrastruktury badawczej” na realizację projektu „Infrastruktura do badania aerozoli, chmur oraz gazów śladowych” ACTRIS (ang. Aerosol, Clouds and Trace Gases Research Infrastructure) w wysokości 16 203 087,47 zł. Dofinansowanie przyznano na 5 lat, do końca 2028 roku.
Dane projektu
Data rozpoczęcia: 01.01.2024
Data zakończenia: 31.12.2028
Nazwa konkursu, programu lub przedsięwzięcia: Wsparcie udziału polskich zespołów naukowych w międzynarodowych projektach infrastruktury badawczej (umowa nr 2024/WK/04)
Finansowanie: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Wysokość przyznanego finansowania dla IPIŚ PAN: 2 461 391,32 zł
Konsorcjum realizujące projekt:
IEE PAS, Zabrze, ul. M. Skłodowskiej-Curie 34
41-819 Zabrze, ul. M. Skłodowskiej-Curie 34
tel.: +48 32 271 64 81
tel.: +48 32 271 70 40
e-mail: ipis@ipispan.edu.pl
NIP: PL6480006720